Sunday 3 March 2019

TIFAITU - 3rd March 2019

Tifaitu vak vel chuan luikawra mi
pakhat let reng hi a va hmu a, a bulah
chuan a Bike ni awm tak chu keh deuh
nuaiin a lo awm bawk a. Tifaitu chuan a
han bawisawm a. Chu pa chuan mangang
hmel tak hian, “ Tifaitu, ka tuar hi a na em
maia ka dam chhuah zawh ka ring lo va,
Isua hi Lal leh chhandamtuah ka pawm
tawh a, vanram ka kai ngei ang ti raw,” a
lo ti a. Tifaitu chuan,” Chuvang ngawt
chuan i kai theih ka va ring lo em,” a ti a.
 “Ka sual pawh ka sim vek tawh a,
kohhran tan nasa takin ka thawk thin
bawk a,” a ti leh a. Chu pawh nise i kai
ka ring chiah lo mang e a ti a.
 Chu pa chuan hlauthawng hmel tak
hian,” Baptisma pawh ka chang a, Thlarau
thianghlim pawh ka dawng tawh asin” a
ti leh a. Tifaitu chuan, “ A pawi ka ti khawp
mai, vanrama lut tur chuan I la tling lo cheu
a ni,” a la ti ta tho a. Beidawn hmel tak
hian,” Ka nun hi ka phak tawkin ka uluk
a, zuk leh hmuam tak ngial pawh ka ti lo
va, kohhrana ka mawhphurhna pawh fel
fai takin ka hlen thin a...” tiin beisei nei
takin Tifaitu chu a en a. Tifaitu chuan a lu
thin pahin, “ Puih theih che ka duh hle
A hnuaia milem pahnih hi uluk takin chei la, eng Bible thawnthu nge a nih
sawi rawh?
mai, hmabak I la nei a ni,” a la ti ta tho
mai a.
 Chu pa chuan mittui tla fap fap
chung hian, “ Engmah chhuan tur leh sawi
tur ka nei tawh lo. Pathian hian min
khawngaih ve a nih a, a khawngaihna
avanga vanrama min luh tir a nih ngawt
loh chuan....” a ti chuai ta raih a. Tifaitu
chuan,” Aw....kha tak kha a ni vanrama
i luh theihna tur chu ni, Pathian
khawngaihna chiah hi. Mi tam tak chuan
chhandam kan nihna tura Pathianin a
khawngaihna kal tlanga tih tur min pek
an tih hi an chhuang a. Tih tur tih leh thil
tha tih thin chu ringtute tih tur ni mahse
vanrama lut tur hian mihringte hi kan tha
famkim thei si lova, a tawpkhawkah
chuan Pathian khawngaihna tho hi kan
mamawh chu a ni. Chuvangin mihringte
hian Pathian lakah hian chhuan tur kan
nei lo tak zet a ni. Nang pawhin chu
khawngaihna chauh chu beisei leh
innghahna i neih tak avangin i thinlung
takin Pathian khawngaihna chu i dil thei
tawh ang a, thlamuang takin awm tawh
rawh.” a ti a. Chu pa biangah chuan lawm
avangin mittui a lo luang ta ngiai ngiai a.

JUNIPER EDITORIAL - 3rd March 2019

Editorial....

Kohhran hi thlarauah chauh ni lo
thawhlawmah te, buildingah te, bungraw
changtlung leh thil dangah pawh
hmasawn zel tur kan ni a. Kohhran
hmasawnna chu mi mal leh chhungkaw
hmasawnnaah thui tak a innghat a. Kan
kohhran hi member zasarih kan tlinna rei
tawh ngaihtuahin kan pung chak vuai
lova, a chhan ni a an sawi pakhat chu in
leh lo nghet nei kan tam loh vang an ti
thin. Chu chuan kohhran thanna turah
pawh chhungkaw ngel-nghet kan awm
tam a tul zia a tilang awm e.
 Hmasawnna inkhai-pa-diatnaah
chuan mi mal hmasawnna chu a bul thut
niin a lang a. Mi mal tinte hian nasa leh
zuala tan kan lak a ngai tihna a ni. Kohhran
pawl pakhat chuan taimak an inzirtir nasa
hle a. Chu mite pawl chu hnathawka
chhawr tlak tiin hriat lar an lo ni ta. Mahni
biak in saka inhlawhte ngei pawh tur reng
ngai kan ni hian kohhran ang pawha taimak
inzirtir kan mamawh zia a ti lang a. Eng
hna pawh thawk ila, rinawm leh taima taka
thawk tura inzirtirna hi kan uar loh chuan
kan hmasawnna hi a thang muang bik thei
a, chu chu kohhran hian kan tuar thei. Mi
mal hmasawnna zawng zawng hi
kohhranin kan hlawkpui vek lem lova,
chhungkaw tin hmasawnna leh kohhran
hmasawnna suih zawm dan pawh kan
thiam a tul hle.
 Kohhran leh a peng hrang hrangte
hian mahni rawngbawlna zawnah theuh
theihtawpa chaka kal kan duh theuh a.
Kan thahnemngaih luatah mi mal
eizawnna tichhe khawpa hma kan lak loh
nan ruahmanna kan siam thiam fo a tha
a. Sawrkar hnathawk aia eichawp dap
tamna awmkhawm kan nihnate hre
rengin hna thulh lo zawnga hmalak dante
pawh kan ngaihtuah thin a tha khawp mai.
Kohhran kal siam hi a theih chin chinah
chuan harsa deuh zawkte tel ve theihna
tura duan a tha a. Chutih rualin,
rawngbawlna hi inpekna nun a ni tih kan hriat a tha awm e.

KOHHRAN UPA THLAN THU - H. Laldanmawia


Juniper Article Dt.3rd March 2019

*KOHHRAN UPA THLAN THU*
                   - H. Laldanmawia

Kohhran Hmangaihtu Mi Chi hnih:
Kohhran hmangaihtu-ah hian mi chi hnih an awm a. Pakhat chu kohhran mualpho hlaua kohhrana thil fel-hlel pawh zep ngat ngat chi an ni a. Hetiang mite hi chuan mi pawi sawi an hlauh tel avangin dik lo taka thil tih tum an awm pawhin do dal lovin an en liam mai a, an tha duam ringawt thin. Kohhran hi a nihna ang angin an thlir thei a, mi dik lote hming chhiatna tur leh kohhran mawi lohhna zep chu kohhran hmangaihnaah an ngai a. An insumtheihna hi a fakawm hle.
           Pakhat ve thung chuan kohhrana dik tawk lo awm ni a an hriat chu kohhran a kal sual loh nan siam that hna an thawk a. Dik lo ni a an hriat an do dal a, huat pawh an hlawh fo thin. Siam that hna thawk tur hian huaisen a ngai a. Rilru dik neih a ngai bawk.

Tha Ka Tih Zawk:
 Heng mi chihnihte zia-ah hian tha ka tih zawk chu siam that hnathawktu hi a ni. Chuvangin, mipui hriat awm chin leh kohhran tana him chin ni a ka ngaih kohhran hmangaihna avangin ka sawi dawn a ni. Pathian pawi ka sawi a nih chuan ngilneihna Pathian chuan ka chungah zahngaiin min ngaidam se tih hi ka tawngtaina a ni.

Mi Thenkhat Tih dan:
Pawl thenkhatin Kohhran upa an thlan dan chu; inthlan inkhawmnaah vote nei thei chin hmun thuma thena hmun hnih an inkhawm a ngai a. Thlan tur hming chhawp chhuah bik awm lovin kohhran mipui zawng zawng zinga mi an duh duh an phek thlan tawp a. Vote tla hmun thuma thena hmun hnih hmute chu upa atana tlingah pawm an ni. Keini aia kohhran member tam zawk fete hian upa an neih tlem zawkna a awm bawk. An inthlan danah hian tlin a har em avang pawh a ni mai thei an upate an dah sangin an ngai ropui hle. Hetianga inthlan hi a that loh theihna chu; a ruka lo campaign theih a ni a. Mahse, kohhran thil a nih avangin boruak thianghlim lo hi chu a thleng ngaih meuh lo ni awm a ni. Khawi laiah emaw chuan sawi tur tingin lo campaign chu an lo awm ve mah na. Ka sawi tum chu mipuiten an chhia leh tha hriatna zalen taka hmangin an duhthlanna an hmang thei a, Dictator taka rorel a awm lo hi a ni.

Kan Tih dan:
Keini chu danin a phalsak angin Pastorin a duh duh a ruat chhuak a, a duh leh kohhran Committee a rawn thei a, a duh loh leh a rawn lo thei bawk. Chutianga Pastorin a ruat chhuahte chu mipuiin Secret Bollot hmangin emaw Ban pharin emaw kan thlan/nemnghehpui a ngai a. Hetianga tih hi a thatna chu; lo campaign viau theih a ni lo hi a ni.
          A that lohna lam ve thung chu; Pastor hian a duhsak zawng a ruat thei a. Mipuite hian upa tur ruattu Pastor leh upa atana ruat chhuahte hmaizahna  avangin an chhia leh tha hriatna hi zalen takin an hmang hreh thei a, an duhthlanna hi dan kawlawksak an ni thei.

        Pastor leh kohhran committee-ten uluk taka tawngtaina nen an ngaihtuah hnua an thlan chhuah Pastorin a rawn chhawp chhuak ni-ah mipui hian ngaihna an nei a, chuvangin, Pastor ruatte chu vote ngei ngei turah an ngai a. Chutiang tur chuan mipui rilru hi 'suk-sak' an lo ni tawh em? Chutiang chu alo nih hlauh chuan duhthlanna dikin mipuite hian upa an thlang lo fo ang. Tin, Pastorte hian an ruat chhuahte an tlin ngei theih nan dan bawhchhe chuang si lovin inthlanna an buatsaih thei bawk. Chuvangin, kan kal phungah chuan upa thlan thuah mipuite hian chanvo kan nei chau hle.

Tih dan a Chi-ri:
Upa thlan hun nghet kan nei lem lo. A Ni (day) nghet  bik pawh kan nei lem lova, Pastorin a tih hun hun a ni mai a. A chang chuan Sunday zingahte leh zanahte kan inthlang a. (Pawl thenkhat chuan sunday chawhnu hi inthlan hun nghetah an hmang) Kan inthlan dan phung pawh tihdan nghet a awm lem lo. Kan sawi tawh angin Pastorin a duh leh kohhran Committee a rawn a, a duh loh leh a rawn lova, a changin Secret  Ballot hmangin kan thlang a, a chang chuan upa tura ruatte chu a mal te tein mipui ban pharin vote lak a ni a, a chang leh upa tura ruat zawng zawngte chu  kan duh leh duh loh kan phar rual thung a. Heng zawng zawng hi dan hnuaiah Pastorin a duh dan danin a ti thei a. Chuvangin, Pastor kan neih zin leh kan tihdan kan thlak zing vel mai mai dawn niin a lang. Inkhualtelem ang chauh kan nihna chen a awm.

Fimkhur a Ngai:
Kum 1961 atanga lo ding tawh Bethlehem kohhranah hian kan upa fam tate leh la damte hian he kohhran tan hian an tha leh zung te, an thlan tui leh mittuite sengin chhungkua pawh enkawl tha hman lo lekin an vanglai tha an lo hmang ral a. Kohhran memberah pawh sum leh pai leh tha leh zung senga kum sawm tel aia tam thahnemngai taka lo thawk tang tang an awm teuh a. Chung mite zarah chuan tun hi kan thleng a ni. Chutih laia kum nga chauh rawn awma chhuak leh vang vang tur Pastorten kohhran Committee pawh rawn eih lova an duh duh kohhran hruaitu atana an rawn ruat ngawt a nih chuan kohhran hi kan dam lo fo thei.

Engtin Nge Kan Tih Ang:
Pastorte hian rilru thianghlim lo takin upa an ruat thin kan tihna a ni lova, dan kalh leh dan pelin Kohhran hi Form se kan tihna pawh a ni lova, dan hnuaiah Kohhran Committee rawn chungin thawhhona tha tak nen Pathian Kohhran hi Form se, mipuite pawh hian tawngtainna nen kan chhia leh tha hriatna hi zalen takin hmang ila, Pastor leh upa atana ruat chhuahte hmaizahna aiin Kohhran hruaitu atan kan duh ngei, hruaitu ena kan en theih tur upa atana thlan duhna rilru nei zawk ila. Church Board memberte pawhin 'tlak' hlauhna nei lovin 'fair' taka Kohhran hi form a nih dawn loh chuan kan pawm lovang ti ngam ila, Kohhran upate hi tun ai hian kan dah sangin kan ngai ropui zawk ang a, Kohhran hi a dam zawk bawk ang. Hetianga kan kalphung hi kan her rem deuh loh chuan Upa atana kan duh miah loh Kohhran Upa kan neih hun a thleng thei a, Pastorin a duh duh a ruat chuan upa atana mipuiin kan iai ruk deuh a vua leh vang zinga mi emaw a ngainat zawng bik riau emaw mihring lam induhsaknaa a ruat fuh hlauh chuan mipuite hian upate hi Pathian ruata an pawm theih loh hun a thleng thei bawk. Chutiang chu vanduaithlak takin lo thleng ta ila Church Board thu chhuak hi Pathian 'aw-ah' mipuiten kan pawm theih loh hun a thleng hial thei. Chuvangin, kan upa thlan dan hi bihchian a ngai hle.

Tihbik Ka Nei Lo:
Hetia kan sawi hian kan Pastorte kan dem a ni lova, tuna kan upate hi kan sit tihna a ni hek lo. Pastorte chuan dan hnuaiah an duh danin an ti a ni mai a. Kan upate pawh dan hnuaia kan thlan tlinte an ni. Kan sawi zawk chu; naupang inkhualtelem ang maia tihdan nghet pawh nei lova Kohhran meuh kan kal chi-ri lutuk hi siam tha ila, kohhran form hi Kohhran Committee kal tlang ni ngei se, mipuite hian duhthlanna zalen neiin kan chhia leh tha hriatna hi dik taka hmang chungin upa hi thlang ila, Bethlehem Kohhran, Kohhran hrisel tak hi Krista lo kal leh thlengin hrisel tha reng se kan tihna a ni. Bethlehem Kohhran hi a chhunga Kohhran member dik takte hian kan ven a ngai a. Thlaraua khata hlim chungin fel fai zawka kal theih a ni tih kan hriat a ngai e.